Column: België
Er is de laatste tijd veel aandacht voor het vestigingsklimaat in Nederland. Het kabinet spant zich maximaal in om bedrijven naar Nederland te lokken. Het heeft er zoals bekend heel veel geld voor over. Het is niet voor het eerst dat een kabinet zich inspant om Nederland aantrekkelijk te maken voor ondernemingen. Ruim tien jaar geleden werd met de oprichting van het Holland Financial Centre ingezet op het aantrekken van financiële ondernemingen waaronder pensioeninstellingen. Het kostte een lieve duit - maar bij lange na geen twee miljard euro - en het resultaat was teleurstellend. Het lijkt erop dat het vestigingsklimaat voor pensioeninstellingen de laatste jaren verslechtert. We zien een trek van pensioenfondsen uit Nederland naar België.
Het gaat nog niet om grote aantallen maar er is wel duidelijk een trend. De Pensioenfederatie heeft inmiddels een speciale contributieregeling voor die fondsen die zich in België vestigen en lid willen blijven. Het kamerlid Omtzigt ziet die trend ook en heeft daar onlangs 22 Kamervragen over gesteld. Er is veel discussie waarom fondsen zich in België vestigen. Vast staat dat de Belgische overheid al meer dan een decennium lang actief beleid voert om Europese pensioenfondsen naar België te halen. Er is een speciaal vehikel voor in het leven geroepen, de zogeheten Organisatie voor Financiering van Pensioenen (OFP). Drie factoren maken een gang vanuit Nederland naar België aantrekkelijk. De eerste zijn de fiscale vrijstellingen; een OFP is vrijgesteld van diverse belastingen. Zo hoeft een OFP geen BTW te betalen. In tegenstelling tot wat het Nederlandse kabinet beweert, maakt het daarbij niet uit wat voor soort pensioenregeling er wordt uitgevoerd. De tweede factor is het maatwerk dat de Belgische toezichthouder (de FSMA) levert. Je kan als fonds in gesprek gaan met de FSMA en tot afspraken komen die op het fonds en de sponsor zijn toegesneden. Zelfs over de sponsorgarantie valt te praten. Dit wil overigens niet per definitie zeggen dat er dus minder strenge toezichtregels zijn en dat in België grotere risico’s worden gelopen. Tot slot heeft een OFP een vrij eenvoudige governance.
Ik geloof niet dat alleen deze drie factoren de oorzaak zijn van het vertrek van pensioenfondsen uit Nederland naar België. Ieder fonds heeft zijn eigen specifieke redenen om zich in België te vestigen. Tegelijk kunnen we er niet omheen dat de drie genoemde factoren Nederland als vestigingsland voor pensioeninstellingen minder aantrekkelijk maken dan België. Met de introductie van het APF heeft Nederland een pensioeninstelling die veel gelijkenissen heeft met een OFP. We kunnen onze achterstand ten opzichte van België relatief makkelijk en goedkoop (in ieder geval voor minder dan twee miljard euro) wegwerken. Het terugdraaien van extra BTW-lasten is daarbij de belangrijkste stap. De kosten die pensioenfondsen maken als gevolg van overheidsmaatregelen zijn de laatste jaren alleen maar gestegen. Het BTW-beleid heeft daarin een groot aandeel. Het is belangrijk dat we wat betreft de BTW voor pensioenfondsen weer in de pas gaan lopen met de andere landen binnen de Unie.
Fondsen vertrekken niet vanwege kwalitatief goed toezicht. De positie van DNB die toeziet op meer dan tweehonderd pensioenfondsen met een vermogen dat tientallen malen hoger is dan fondsen in België vertegenwoordigen, is niet vergelijkbaar met die van de FSMA. Wellicht dat een vleugje meer “Belgische” houding een positieve bijdrage kan leveren. Tot slot helpt het als we in Nederland meer dan nu de verantwoordelijkheid voor de uitvoering, borging en behartiging van de belanghebbenden bij de partijen laten liggen die er over gaan.
We zitten in de top drie van de beste pensioenstelsels ter wereld. Je zou denken dat Nederland daarom een gewild vestigingsland is voor pensioeninstellingen. Wie wil er niet bij de beste horen? Het tegendeel is nu het geval. Ik nodig het kabinet uit om zich op z’n minst tot doel te stellen dat pensioenfondsen geen noodzaak meer voelen uit Nederland te vertrekken.
Gerard Riemen, algemeen directeur Pensioenfederatie