Wie investeert in circulair?

Op zoek naar antwoorden organiseerde de Pensioenfederatie onlangs op een volledig circulaire plek in hartje Leiden een middag waarop allerlei aspecten langskwamen. Als coördinator Circulaire Economie bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat trapte Mark Overman af en het ‘waarom’ had hij snel gedefinieerd: een goede leefomgeving, biodiversiteit en klimaat; allemaal lijden ze door een grondstoffenverbruik dat drie keer groter is dan de aarde kan regenereren. Die grondstoffen worden ook nog eens steeds schaarser, dus we moeten wel alternatieven zoeken. Maar hoe goed Nederland het ook doet, we liggen nog niet op schema.

Lineaire risico’s
De impact van grondstoffen moet gehalveerd worden, volgens het begin dit jaar geüpdatete Nationaal Programma Circulaire Economie. Wat houdt ons tegen? Een van de belemmeringen is het binnenhalen van financiering bij bedrijven die inzetten op circulaire economie. Moet die komen van pensioenfondsen? Overman wil ook graag meer aandacht voor ‘lineaire risico’s’ bij zowel bedrijven als financiële instellingen, ofwel, de financiële risico’s als gevolg van het blijven beleggen in de lineaire economie (‘business as usual’). “We zullen wel een andere kant op moeten”, voorziet hij.

Superkritisch
Een van de bedrijven die dat al doet is SCW Systems uit Noord-Holland. Philip Janssen stapte een paar jaar geleden in, toen de onderneming nog een kleine startup was. Ook PGGM stapte in, om o.a. te investeren in  technologieën waarmee Philip en zijn collega’s voor 2030 een miljard kuub groen gas willen produceren via het kraken van ‘superkritisch’ water. Dat is water in de vierde fase – dus na ijs, vloeibaar en waterdamp. Zo maken ze onder andere groene waterstof. Het doel voor 2030 kan al genoeg zijn voor 800.000 huishoudens.

Afbouwen, opbouwen, versnellen
Gerdie Knijp is van het Sustainable Finance Lab. Ze schetste waar we nu zijn in de transitie; oude systemen worden afgebouwd, nieuwe systemen (die binnen planetaire grenzen blijven) zijn nog in opbouw en die moeten versnellen. Dat geeft chaos. De opbouw moet versneld worden, dat is waar circulaire ondernemers een belangrijke rol spelen. Pensioenfondsen kunnen hier het verschil maken door te beleggen in circulaire private fondsen. De tijd dringt, want Europese regels komen eraan, ook nemen de al genoemde ‘lineaire risico’s’ toe – al kijken pensioenfondsen daar nog te weinig naar. Maar pensioenbestuurders vinden impact wel steeds belangrijker en ook de deelnemers vragen meer om duurzame beleggingen. De allocaties blijven echter nog achter.

Maar waarin kun je dan beleggen? Het aanbod is volgens pensioenfondsen nog beperkt, lange track records bestaan nog niet bij veel circulaire fondsmanagers. Knijp raadt pensioenfondsen aan om de circulaire economie te zien als middel om ook andere maatschappelijke doelen te behalen, zoals het tegengaan van klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit en de vermindering van milieuvervuiling.

De uitkomsten van haar onderzoek zijn hier te vinden.

Impact met 1 procent
Wat is impact nou eigenlijk?, vroeg Henk Groot (hoofd beleggingen bij Pensioenfonds Detailhandel) zich vervolgens hardop af. “Direct, op de reële economie, of indirect? Wij hebben niet de illusie dat wij met onze 30 miljard heel veel impact kunnen maken in de liquide beleggingsportefeuille. We kunnen SDG’s integreren, engagen, we kunnen stemmen, en ook houden we ons aan de wettelijke regels maar wordt de wereld daar met onze inspanningen echt beter van? We hebben onderzoek gedaan wat onze deelnemers vinden van ons ESG-beleid en keuzes die we maken. Gesterkt door de uitkomsten hebben we besloten om 1% van ons vermogen te investeren in een directe impactportefeuille waarbij direct geïnvesteerd wordt in de reële economie. Fondsmanager Daan van Kassel van Polestar Capital legt uit dat een deel van dit vermogen gestoken wordt in de fase voorbij de startups. “Na het eerste idee wordt er een circulair bedrijfje opgericht dat financiering nodig heeft om te kunnen opschalen. Op dat moment moet je als pensioenfonds al instappen.”

Bron: Pensioenfederatie