Column: De nieuwe melkkoe van de overheid
De verkiezingen zijn achter de rug. Iedereen zal zijn eigen gevoelens van vreugde of droefenis hebben bij deze uitslag. Het is in ieder geval een bijzondere uitslag. Nog nooit waren er zo weinig echt grote partijen in de Kamer en lag het middenveld zo dicht bij elkaar.
Wat niet bijzonder zal zijn, is de kabinetsformatie. Inmiddels is duidelijk welke fractievoorzitters aan (in)formatietafel plaats nemen. Er zal gezocht worden naar wat hen bindt en hoe wat hen scheidt kan worden overbrugd. De ervaring leert dat geld daarbij een belangrijk smeermiddel is. Of het nu goede of slechte tijden zijn, in een kabinetsformatie wordt altijd gezocht naar geld. Bij de laatste kabinetsformatie hebben de miljoenen werknemers die pensioen opbouwen dat mogen ervaren. De versmalling van het fiscale kader en de introductie van een inkomensgrens leverde in de berekeningen veel geld op en de rekening werd bij de hard werkende Nederlanders neergelegd.
Tijdens de rit kreeg het kabinet de smaak te pakken, en volgden meer maatregelen met als doel geld van deelnemers bij pensioenfondsen over te hevelen naar de overheid. Bij het beruchte Kerstakkoord dat met de ‘bevriende oppositie’ werd gesloten, werd achteloos besloten bij veel fondsen een BTW-rekening neer te leggen. Die rekening is bij sommige fondsen hoger dan het bedrag dat de potentiële korting op de aanspraken en uitkeringen bij de stand van de dekkingsgraden op 1 oktober 2016 zou hebben opgeleverd. Tijdens de afgelopen kabinetsperiode kregen de deelnemers ook de volledige rekening van de kosten van de toezichthouders op hun bordje. Het kabinet betaalde niet meer mee en de toezichthouders hebben in de praktijk de vrije hand gekregen om hun uitgaven te verhogen. Ja, er is een taakstellend budget maar de ervaring leert dat als een toezichthouder meer geld wil uitgeven, hij simpelweg een beroep doet op de flexibele schil en hij krijgt wat hij wil.
Ook op andere terreinen liet het kabinet zich niet onbetuigd om rekeningen bij de deelnemers neer te leggen. Een paar voorbeelden. De deelnemers van pensioenfondsen moeten vanaf 2018 ‘even’ 6 miljoen euro per jaar gaan bijdragen aan het in standhouden van de digitale infrastructuur van de overheid. Daarnaast komt het kabinet nu voor de herbouw van de Berichtenbox met een rekening van 1,2 miljoen euro op de proppen. Door de transitie van het GBA naar de Basisregistratie Personen (BRP) worden we voor het gebruik daarvan geconfronteerd met een lastenstijging van 300 procent.
En dan zijn er nog de idiote facturen van de ACM die voor niets doen bij iedere fusie tussen twee grotere fondsen toch even geld mag vangen. Om over het free-riders gedrag van de SVB bij het Pensioenregister maar niet te spreken.
Het patroon lijkt me duidelijk. De deelnemers van de pensioenfondsen zijn de nieuwe melkkoe van de overheid geworden. Voor ambtenaren en politiek is het te mooi om waar te zijn. Geld uit de zakken van de pensioendeelnemer kloppen is nauwelijks zichtbaar. De burger heeft het niet in de gaten en als het onverhoopt toch zichtbaar wordt in de jaarverslagen van de pensioenfondsen, roep je heel hard dat fondsen nu toch echt hun uitvoeringskosten eens moeten verlagen.
De Pensioenfederatie wil paal en perk stellen aan het gebruik van de deelnemer als financier voor budgettaire problemen van het kabinet. Dat doen we door het hele en eerlijke verhaal te vertellen over de kosten. Dat doen we ook door in gesprek met de departementen duidelijk te maken dat het geld van deelnemers bedoeld is voor hun pensioen en niet voor het subsidiëren van de overheid. Wat mij betreft is het pensioen van de deelnemer niet de melkkoe, maar de heilige koe. En u weet het, van de heilige koe blijf je af anders verlies je kiezers.
Gerard Riemen, directeur Pensioenfederatie