De Europese Commissie (EC) heeft in september 2017 een herziening van het Europese toezicht voorgesteld. Doel van deze herziening is om de Europese toezichthouders fit voor de toekomst te maken. De EC wil dit realiseren door de aanpassing van governance door een betere coördinatie met nationale toezichthouders, een betere financiering (ook vanuit de financiële sector) en meer convergentie van nationale toezichtspraktijken.

Inzet Pensioenfederatie

De Pensioenfederatie heeft in de reactie op de voorstellen van de Commissie de volgende lijn en uitgangspunten geformuleerd:

• IORP’s hebben enerzijds een sociaal oogmerk en vallen doordoor onder het nationale toezicht. Anderzijds zijn ze actief op de financiële markten om voor een goed pensioen te kunnen zorgen. Hiervoor zijn transparante en stabiele financiële markten noodzakelijk.
• Goede checks en balances vanuit het Europese toezicht.
• Toezicht moet zorgen voor stabiele, transparante financiële markten.
• Ervaring met en kennis over pensioenfondsen moet gewaarborgd zijn binnen de governancestructuur van EIOPA.
• De Pensioenfederatie is tegen de financiering van het Europees toezicht door de sector.

Nieuws en achtergronden

Binnen de Raad is inmiddels op hoofdlijnen overeenstemming bereikt. In het Parlement is het voorstel binnen de ECON-commissie aangenomen; het is wachten op de plenaire behandeling.

De lidstaten willen de bevoegdheden van de ESAs zoveel mogelijk beperken. Zij zijn tegen het publiceren van de resultaten van individuele stresstesten door EIOPA, alsmede directe financiering door de sector. Daarmee komt de Raad tegemoet aan twee belangrijke zorgen van de Pensioenfederatie. Inmiddels is het voorstel voor de ESA-herziening aangenomen. De Pensioenfederatie is tevreden met het eindresultaat, omdat onze belangrijkste wensen zijn meegenomen:

• Een centrale rol voor de nationale toezichthouders;
• Geen publicatie van individuele stresstestresultaten door EIOPA;
• Geen directe financiering van Europees toezicht door de (pensioen)sector.

Openbare documenten:

• Reactie Pensioenfederatie op de consultatie van de Europese Commissie
• Gezamenlijk standpunt NVB, Verbond en Pensioenfederatie
• Reactie Pensioenfederatie op het voorstel van de Europese Commissie

European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA) heeft als taak de kwaliteit en harmonisatie van toezichtregelgeving, -normen en -praktijk op Europees niveau te bevorderen en ervoor te zorgen dat de lidstaten de Europese regels consistent naleven. EIOPA geeft daarover adviezen aan de Europese Commissie.

EIOPA houdt frequent een stresstest voor pensioenfondsen. Met de stresstest streeft EIOPA twee doelen na:

• Een actueel beeld krijgen van de financiële positie van pensioenfondsen in een bepaald land.
• Het effect van het beleid van pensioenfondsen bepalen op de financiële markten (het systeemrisico) en op de reële economie.

De laatste twee testen (2015 en 2017) laten zien dat de Nederlandse pensioenfondsen een stabiliserende rol op de financiële markten hebben en dat er geen sprake is van systeemrisico’s. Ook wordt het effect op de reële economie gedempt dankzij de systematiek van herstelplannen in Nederland, waarbij maatregelen (zoals korten op pensioen) gespreid worden over de tijd.

Inzet Pensioenfederatie

De Pensioenfederatie onderschrijft het belang van toetsen van financiële instellingen op hun houdbaarheid en systeemrisico’s. De Nederlandse pensioenfondsen voeren daartoe zelf regelmatig Asset & Liability Management (ALM)-studies uit. De Pensioenfederatie pleitte daarom in 2015 geleden voor een verbetering van de door EIOPA gebruikte (uniforme) methodologie. Inmiddels heeft EIOPA tijdens deze tweede stresstest voor het eerst gebruik gemaakt van een cash flow analyse. Deze methode sluit beter aan op het Nederlandse toezichtkader (FTK), maar is nog wel in ontwikkeling. De Pensioenfederatie gaat gezamenlijk met haar Europese koepelorganisaties en partners meewerken aan een verbetering van deze methode.

De Nederlandsche Bank (DNB) verzamelt de statistische gegevens van onze pensioenfondsen. De Europese toezichthouder EIOPA (European Insurance and Occupational Pensions Authority) ontvangt periodiek data van DNB over de Nederlandse pensioensector. Dit om de Europese marktontwikkelingen effectief te kunnen monitoren en beoordelen en, uiteindelijk, de financiële stabiliteit van Europa te bevorderen. DNB levert deze data bij EIOPA aan op basis van (geaggregeerde, niet-individuele) data uit de verslagstaten van het Financieel Toetsingskader (FTK).

EIOPA is een project gestart om de dataleveringen van nationale toezichthouders aan EIOPA met ingang van 2019 te combineren in één uitvraag. Daarbij moet zoveel mogelijk consistentie worden bereikt met dataverzoeken van bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank (ECB) en de Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Eind 2017 is EIOPA in dat verband een publieke consultatie gestart, waarop door de Pensioenfederatie – na intensief overleg met DNB – input is geleverd.

Inzet Pensioenfederatie

De inzet van de Pensioenfederatie was en is erop gericht om de kosten voor pensioenfondsen zoveel mogelijk te beperken. Immers, iedere kostenstijging komt uiteindelijk voor rekening van de deelnemer. Wat dat betreft is het belangrijk dat de aanlevering van data via de nationale toezichthouder blijft lopen (‘one-stop-shop’-concept). Die beschikt namelijk al over veel informatie. Daar past bij dat zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van uniforme classificaties en definities, op nationaal en Europees niveau. Het moet bovendien gaan om geaggregeerde data: het aanleveren van individuele data van alle fondsen op Europees niveau is onwenselijk wat de Pensioenfederatie betreft.

De Europese Commissie wil de transparantie en stabiliteit op Europese financiële markten bevorderen. Dit kan pensioenfondsen helpen in hun internationale activiteiten als investeerders. De Pensioenfederatie vindt het van belang dat de bevoegdheden en kennis van de nationale toezichthouder in balans zijn en blijven met die van ESMA.

De Europese Centrale Bank (ECB) houdt zich bezig met het Europese monetair beleid met als doel de economieën van de Europese Unie een positieve impuls geven. De laatste jaren heeft het opkoopbeleid van de ECB geleid tot lage rentes. Dit heeft een drukkend effect op de financiële positie van pensioenfondsen. Feit is echter dat we weinig invloed hebben op de maatregelen van de ECB. Het is niet zonder reden dat de Pensioenfederatie hard werkt aan de vormgeving van een nieuw pensioencontract dat pensioenen minder afhankelijk maakt van de rente.